Pagina aangepast, 12 maart 2025

“We kunnen ons blijven verzetten tegen de werkelijkheid, of we kunnen leren om dingen in een ander kader te plaatsen, …
Pema Chödrön

 

 

Niet door de crash zelf, maar door de na-fase van de Martinair-crash in Faro is mijn illusie van een ‘Rechtvaardige en Veilige Wereld’ geschonden.

Geleerde lessen
De machts-benadering van wegkijken en ‘klein houden’ komt bij de Martinair crash in Faro (FARO) niet wezenlijk in gevaar.
Bij mijn weten zijn er geen officiële lessen geleerd van de crash, oorzaken en gevolgen van FARO.
Er zijn nog te veel vragen. De bereidheid om deze vragen te onderzoeken ontbreekt. ‘Het recht van de sterkste’ heeft voor mij een heel andere, meer cynische, lading gekregen.

Een vicieuze cirkel:
– geen (persoonlijke) ongevals-analyse
– geen (persoonlijke) gevolgen-analyse
– geen geleerde lessen

 

Lessen die ik zelf geleerd heb.

FARO is een deel van me
Al snel na de crash krijg ik het advies: ‘Leer er maar mee leven’ en ‘Laat FARO los. Dat geeft ruimte’. Twee tegengestelde adviezen.
Hoe vaak ik dit ook probeerde, ik kan FARO niet loslaten. Of, kan FARO míj niet loslaten?
Ik kan hier lang over theoretiseren. Maar ik accepteer dat FARO een deel van mij is: door de gevolgen voor mij, en vele anderen, op vele niveaus. Met FARO leer ik dus maar leven.

Graag deel ik, vanuit het uitgangspunt ‘van rampen leren’ mijn FARO-ervaringen en gedachten. Want veel van mijn FARO-ervaringen zijn universeel.
Maar ik ben veel meer dan FARO. Te vaak wordt dat niet gezien. Te vaak krijg ik, zonder het te weten, het beperkende jasje ‘FARO slachtoffer’ aangetrokken. En dat is lastig, want ik wil beslist niet als slachtoffer overkomen. Slachtoffer heeft voor mij een negatieve en passieve klank.

Over voor-oordelen en jasjes (De Ander)
Het voor-oordeel leidt tot het oordeel’; het oordeel duidt het voor-oordeel.
Een les die ik ooit tijdens een training leerde.

 

In die training leerde ik over de verschillende ‘jasjes’ die je draagt in je ‘rol’ als ouder, kind, partner, collega, patiënt, cliënt, arts, advocaat, journalist etc etc.  Voor elke rol draag je een (mentaal) jasje passend bij die rol. Dit schept deels duidelijkheid maar ook afstand en heeft het risico dat het jasje een alibi wordt voor je gedrag in die rol; dat je niet meer zelfstandig nadenkt, dat je je niet meer persoonlijk verantwoordelijk voelt voor je gedrag in die rol.
Een ander risico is dat mijn gesprekspartner mij een ander jasje aantrekt dan ik denk te dragen. In mijn geval bijvoorbeeld het jasje van FARO-slachtoffer. En dat mijn gesprekspartner zijn eigen beeld, met al zijn eigen voor-oordelen over (FARO)-slachtoffers, op mij projecteert. Andersom gebeurt dat ook: ik trek mijn gesprekspartner vaak ook een jasje aan.
Zo loop je een grote kans op een-dimensionale contacten waarbij vooral voor-oordelen bevestigd worden.
Niet verwonderlijk dat er zoveel miscommunicatie is met onnodige verergering van gevolgen, verder verlies van vertrouwen in ‘de ander’ en ondermijning van de idee ‘rechtvaardige wereld’.

Rechtvaardige wereld
Vertrouwen in de ander en in een rechtvaardige wereld staan goed beschreven in de Handleiding Slachtofferhulp (uitgave Stichting Slachtofferhulp Midden-Limburg, 1993)

Hoofdstuk 2 van deze handleiding gaat over ‘de emotionele verwerking van een misdrijf of verkeersongeval‘.
Hier wordt o.a. de invloed beschreven van een schokkende gebeurtenis op je identiteit/persoonlijkheid (in mijn woorden: je jasjes), je autonomie, je vertrouwen in de ander en een rechtvaardige wereld.

Voor mij allemaal heel herkenbaar, niet alleen voor mijzelf maar ook vanuit de FARO-gevolgen-enquêtes. Zie bijvoorbeeld ‘afname van vertrouwen in rechtsstaat‘ uit 3e enquête.
NB De FARO-gevolgen-enquêtes zijn op eigen initiatief georganiseerd zijn. Hier werd ook weggekeken door ‘de maatschappij’.

Tenslotte
Onbegrijpelijk dat in de na-fase van de crash niet meer rekening gehouden is met de toen ook al beschikbare slachtoffer-kennis.
Zou het nu beter gaan in vergelijkbare omstandigheden? Ik vraag het mij af.

‘De Overheid’ hoeft niet alles zelf op te lossen in de na-fase.
‘De Overheid’ moet wel kaders stellen voor een goed verloop van de na-fase.